Ongewenst (seksueel) gedrag op het werk

Krijg je te maken met ongewenst (seksueel) gedrag op de werkvloer? Je staat er niet alleen voor!

Wat is (seksueel) ongewenst gedrag?

Ongewenst gedrag heeft altijd een zware impact op de betrokken persoon. Daarom is ieder geval er één te veel.   Check hier welke hulp er is als je gepest wordt, geconfronteerd bent met geweld of ongewenst seksueel gedrag op de werkvloer.  

Verschillende vormen

Ongewenst gedrag bestaat in oneindig veel vormen. Het kan gaan om conflicten, pesterijen, discriminatie, seksueel grensoverschrijdend gedrag, agressie,…
Je kan ongewenst gedrag ervaren door iedereen.  De persoon die het gedrag stelt kan een leidinggevende of collega zijn, maar ook klanten of externen stellen soms dit gedrag.   Zij beseffen niet altijd dat zij ongewenst gedrag vertonen.

Waar ligt de grens?

Waar ligt de grens tussen bijvoorbeeld het is maar om te lachen’ en pesterijen?  In essentie komt het op dit neer: de grens van de ander is de maatstaf. 

Ongewenst seksueel gedrag is moeilijk te definiëren. Het kan zowel verbaal als fysiek zijn, van een foute grap, intimidatie, een vermeend compliment of een macho bedrijfscultuur tot inbreuken op de fysieke integriteit – ongewenste aanrakingen of erger. Ook digitaal kan er ongewenst seksueel gedrag gesteld worden, bijvoorbeeld door ongepaste berichtjes of foto’s.

Je kan ongewenst gedrag ervaren door iedereen.
Waar ligt de grens tussen ‘een compliment’ en ongewenst seksueel gedrag?  In essentie komt het op dit neer: de grens van de ander is de maatstaf. 

Word je op het werk gepest, krijg je te maken met geweld of ongewenst seksueel gedrag, dan is er sprake van ongewenst gedrag op het werk.  De wetgeving welzijn voorziet hiervoor een aantal preventieve maatregelen en bemiddelingsmogelijkheden. 
Zo is je werkgever verplicht om:

1. Een preventieadviseur psychosociale aspecten aan te stellen.
2. Preventiemaatregelen nemen tegen dit soort psychologische belasting op het werk.
3. Maatregelen te treffen wanneer een geval van ongewenst gedrag gemeld wordt

Wist je overigens dat het SCK CEN een werkgroep psychosiciaal welzijn heeft waar zulke zaken worden besproken?

Leidinggevende of personeelsdienst

Ben je slachtoffer of getuige van ongewenst gedrag, dan is het belangrijk dit te melden bij je werkgever.  HIj is immers  wettelijk verplicht om maatregelen te treffen in geval van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag. Het kan interessant zijn om je arbeidsreglement te raadplegen voor specifieke afspraken binnen jouw bedrijf.

Spreek je leidinggevende aan:
Laat ongewenst gedrag niet uit de hand lopen. Stap naar je leidinggevende en signaleer het onmiddellijk. Vertel wat er is gebeurd en wat dit met jou als persoon doet. Wees verzekerd hij/zij dit ook ernstig neemt. Spreek meteen af wat de verdere stappen zijn.

Stap naar je personeelsdienst:
Is je leidinggevende betrokken partij, is jullie vertrouwensband niet optimaal of heb je het gevoel dat er niet naar je wordt geluisterd? Dan kan je natuurlijk ook terecht bij je personeelsdienst.

De vertrouwenspersoon

Naast een aantal preventieve maatregelen die ongewenst gedrag op de werkvloer moeten voorkomen, voorziet de wet voorziet ook bemiddelingsmogelijkheden. Zo wordt het aanbevolen om een vertrouwenspersoon aan te stellen in het bedrijf. 
Wil je liever anoniem aan de slag of wil je verzekerd zijn van voldoende discretie, dan kan de vertrouwenspersoon dus een goede gesprekspartner zijn.  Hij/zij is opgeleid in het omgaan met vertrouwelijke informatie, kan raad geven en bemiddelen op de werkvloer. 

De SCK CEN vertrouwenspersonen kan je hier vinden.

De vakbond

Vergeet niet de ACV-vakbondsvertegenwoordigers in je onderneming in te lichten.  Zij spelen een belangrijke rol in het aankaarten van ongewenst gedrag:

1. De ACV-vertegenwoordigers gaan vertrouwelijk om met je verhaal, kunnen je persoonlijk advies geven en/of doorverwijzen naar de juiste instanties.
2. Zij vertegenwoordigen ook de werknemers in het sociaal overleg met de werkgever. Ze zetten er knelpunten op de agenda, brengen adviezen uit of sturen aan op (preventieve) maatregelen tegen ongewenst gedrag.
   
   

Je krijgt zelf te maken met ongewenst gedrag

Jij bepaalt wanneer een grens overschreden is. 
Enkele tips:

1. Reageer: maak duidelijk dat je dit gedrag niet oké vindt. Stel duidelijk je grenzen. Ga zelf niet in de tegenaanval.
2. Blijf er niet mee zitten.  Praat er zo snel mogelijk over met iemand uit je omgeving.
3. Schakel hulp in als dat nodig is. Op je werkvloer zijn er heel wat mensen die je discreet verder kunnen helpen.  Lees verder bij ‘Bij wie kan je terecht?’

Je bent getuige van ongewenst gedrag

Reageert een getuige op ongewenst gedrag, dan is de kans groot dat de veroorzaker stopt. Jij kan dus mee het verschil maken!   Het is van belang om onmiddellijk te reageren. Makkelijk? Neen. Noodzakelijk? Ja!

Zwijg niet, maar durf te reageren en geef steun. 
Enkele tips: 

1. Spreek de persoon die het gedrag stelt om te stoppen met wat hij of zij doet.  Geef aan dat je het gedrag afkeurt.
2. Probeer de aandacht af te leiden door bijvoorbeeld tussen de twee personen in gaan staan. 
3. Bied het mikpunt een luisterend oor aan en toon nabijheid
4. Help je collega sterker te staan.  Moedig hem/haar aan het gedrag te melden, ga samen op zoek naar iemand die je collega vertrouwt, breng ook jouw verhaal bij de vertrouwenspersoon.

• Marte Billen, stafmedewerker gender en gelijke kansen bij het ACV legt uit welke maatregelen je kan ondernemen en wat het ACV voor je kan betekenen.